Sayfalar

19 Mart 2021 Cuma

Risâle-i Mahbûb - Şeyh Sâdık Efendi

18. asır ricâlinden Erzincanlı Şeyh Muhammed Sâdık Efendi Hazretlerinin bu risâlesi, seyr ü sülûkün safhalarını ve nefsin mertebelerini gösteren eşsiz bir eserdir ve pek de latîfdir. Zîrâ müellif, sâliklerin manevi yolculuğunu latîf temsillerle ve zarîf teşbihlerle îzâh etmişdir. Dışarıdan bakılınca bir hikâyeyi andırır ama aslında başdan sona seyr-i sülûkü anlatır. Eser tıpkı bir ayna gibidir. Öyle ki, her okuyucu, eserde kendi hâlini müşâhede eder, kendisini görür, hangi mertebede olduğunu anlar ve seyr-i sülûkünde daha ileri bir mertebeye ulaşmak için neler yapması gerekdiğini öğrenir. Hazret, isteseydi, bunları doğrudan doğruya da anlatabilirdi. Ne var ki, kişiye "sen şu hâldesin, bu hâldesin, şöyle yapmalısın, böyle yapmalısın" demek yerine ona bir ayna tutarak kendi kendisini görmesini sağlamak çok daha tesirlidir ve bu usûl hakîkaten pek latîf bir irşâd usûlüdür.

Bu risâlenin pek çok baskısı yapıldı ama benim gördüklerim arasında en çok beğendiğim yukarıda kapak fotoğrafını gördüğünüz edisyondur. Yusuf Turan Günaydın tarafından hazırlanan ve Büyüyen Ay Yayınevi tarafından Nefsin Şehirleri alt başlığıyla yayınlanan bu kitabda, eserin aslıyla beraber sadeleştirilmiş bir nüshası da var. Hattâ Süleymaniye Kütüphanesindeki yazma nüshasının fotokopisi de konulmuş. Böylece dileyen, yazma nüshadan, dileyen latin harflerine çevrilmiş hâlinden, dileyen de sadeleştirilmiş metinden okuyabilir. Kitabın baş tarafında, müellif ve eser hakkında verilen bilgiler de çok faydalı olmuş.

Dikkat ederseniz biz her fırsatda, dervîşliğin insanın dış dünyâsı ile bir alâkasının olmadığını, bilakis tamâmen insanın iç âlemi ile alâkalı olduğunu, şekille, sûretle, kıyâfetle, merâsimle dervîş olunamayacağını söylüyoruz. İşte bu eser bize bu iç âlemi göstermekdedir.

Tarîkat terbiyesinin ne olduğunu ve sâlikin seyr ü sülûk esnâsında hangi merhalelerden geçdiğini merâk edenlere yâhud kendisinin hangi mertebede bulunduğunu görmek isteyenlere bu eseri tavsiye ederim.

Benliğini geçer isen
Gel imdi dervîş olursun
Cân gözünü açar isen
Gel imdi dervîş olursun

5 yorum:

  1. Efendim kitabı aldım okudum inşallah.tavsiyeleriniz için çok teşekkür ederim.
    Ey Rabbim ,bizimle içinde yaşadığımız topluluğun arasını Hak sıfatınla/hakikatle aç genişlet;sen açıp genişletenlerin en hayırlısısın .
    Bu duayı ilk okunduğu şeklinde ki manasıyla çok etkilendim altını çizdim ,düşündüm ,ezberledim.
    Kitap bitince bu dua ilk anladığım mana olmaktan çıktı efendim sizce bu duanın manası nedir?

    YanıtlaSil
  2. رَبَّنَا افْتَحْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَاَنْتَ خَيْرُ الْفَاتِح۪ينَ
    Rabbene'ftah beynenâ ve beyne kavminâ bil hakki ve ente hayru'l-fâtıhîn.
    Sûre-i A'raf, 89
    Sûre-i A'raf'da geçen bu duâyı soruyorsunuz zannederim. Bu âyetin bir kaç türlü ma'nâsı var.

    Afâkî ma'nâsı münkirler, kâfirler,, müşrikler, dinsizler hakkındadır. Zira bunlar îmân ehline düşmanlık ederler, onları kendi yollarına çekmek isterler. Ehl-i iman bunlarla mücadele ederken, Allah'a iltica etmeli ve onların şerrinden korunmak için Allah'dan yardım istemeli.

    Enfüsi manası ise insanın kendi içindeki inkarcı kuvvetler hakkındadır. Zira en büyük münkir, en büyük kafir, en büyük düşman insanın nefs-i emmaresidir. Nefs-i emmarenin de pek çok askeri vardır. Yani nefsin kuvvetleri de tıpkı inkarcı bir kavim gibidir. Hakk yolunda nefsiyle mücahede eden bir salik, nefsinin şerrinden korunmak için daimâ Hakk'a ilticâ etmeli ve O'ndan yardım istemeli. Zîra Allah'ın yardımı olmazsa zafere ulaşmak mümkün olmaz.

    Burada şöyle bir incelik de var. İster âfâkî olsun ister enfüsi olsun düşmana karşı yapılan mücadele, onu yok etmek için değil, onu tabi kılmak için yapılır. Tıpkı bir şehri feth etmek gibi. Maksad şehri harab etmek değil, onu ele geçirmekdir, orada hükümran olmakdır. Gerek kâfirleri Allah'a davet ederken, gerek nefsimizi ıslah ederken yapacağımız mücadele de böyle olmalı.
    Selamlar

    YanıtlaSil
  3. Evet efendim bu ayetmiş, kitabın Türkçe kısmını okuduğum için öyle yazmışım.Başta afaki manasını düşünmüşüm öyleyse.
    Duayı okuduktan sonra Gece rüyamda yine herzamanki işyerimin karşısındaki dükkana giriyorum dar bir yol,bir gözlük satılıyormuş dükkanda,takıyordum numaralı bir gözlükmüş, şık ve pahalı ama çok para vermiyorum 390 liraymış.Dükkandan çıkınca yol başka oluyor genişliyor caddeler ve tabelalara bakıyorum yazılar büyümüş, oh be diyorum okuyabiliyorum.hayırdır inşallh efendim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sizi tebrik ederim, bu çok güzle bir rüya. O gördüğünüz gözlük Kur`ân gözlüğüdür. Kim o gözlüğü gözüne takarsa basireti açılır, görmediklerini görür, bilmediklerini bilir, anlamadıklarını anlar. Feyziniz daim olsun.
      Selamlar

      Sil
    2. Rüyada gördüğünüz yol şeriat yoludur, genişlemesi sizin için o yolun kolaylaşması manasına gelir. Tabelalar, şeair-i islamiyye'dir, ahkam-ı Kur`aniyye'dir. Sizin onları büyümüş görmeniz, daha kolay okumanız, ahkâm-ı Kur`aniyye'ye zahmetsizce vakıf olacağınıza işaretdir.

      Sil