Sayfalar

3 Nisan 2021 Cumartesi

Türkçemizde Allah Lafzı

Müslüman milletler arasında Allah lafzını bizim kadar çok kullanan başka bir millet var mıdır bilemiyorum. Şimdi size çoğunu hepimizin gâyet iyi bildiği ve pek farkında olmadan kullandığımız, içinde Allah lafzı olan bazı tabirleri yazacağım. Bunlar benim alelacele bir araya getirebildiklerim, araştırırsanız çok daha fazlasını bulabilirsiniz :
  • Allah! : Hayret, şaşkınlık, hayranlık, sevinç, coşku, şükür, yalvarma, korku, ıztırap gibi hislerin şiddetini anlatmak için ünlem gibi kullanılır.
  • Allahım! : Bu da yukarıdaki gibi bir ünlemdir
  • Allah Allah! : Hayret ifâdesidir. Aynı zamanda, askerimizin hücûm nidâsıdır.
  • Allah acısın : Zor durumdaki bir kimse için temennî ve duâ makâmında söylenir.
  • Allah acısını göstermesin : Sevilen bir kimsenin öldüğünü görmek istememek anlamında bir temennî sözüdür.
  • Allah acını/acısını unutturmasın : Acısı olan bir kimsenin daha büyük bir acı yaşamaması için temennî sözüdür.
  • Allah adamı : Allah rızası peşinde koşanlar için söylenir.
  • Allah akıl fikir versin : Yalan yanlış işler yapanlar, akılsızca hareket edenler için duâ makâmında söylenir.
  • Allah analı babalı büyütsün : Yeni doğanlar için duâ makâmında söylenir.
  • Allah aşkına/Allah'ını seversen : Bir isteğin yerine getirilmesi için ricâ, yemin ve yalvarma sözüdür. Aynı zamanda hayret bildiren bir ünlem olarak da kullanılır.
  • Allah aratmasın/eksikliğini göstermesin : Bir nimetden mahrûm kalmama temennîsi ve aynı zamanda bir şükür ifâdesidir.
  • Allah bağışlasın : Daha çok çocuklar için yapılan bir duâ. 
  • Allah bana ben de sana : Allah nasîb ederse ödeyeceğim demekdir.
  • Allah başka derd vermesin : Başına bir derd gelen kişiye tesellî için söylenir.
  • Allah belâsını/cezâsını versin : Kızgınlıkla yapılan bir bedduâdır. 
  • Allah belâsını/cezâsını vermesin : İnsanı kızdıracak kötü bir iş yapan ama bedduâ etmeye de kıyılamayan kişiler için söylenir. 
  • Allah bilir : Belli değil, ben bilmiyorum anlamında kullanılır.
  • Allah bin bereket versin : Alışverişlerde söylenir.
  • Allah büyük : Tevekkül ifâdesidir.
  • Allah cezasını kaldırsın : Bu da aynıdır.
  • Allah müstehakını versin : Yapdığını karşılığını görsün.
  • Allah beterinden saklasın : Başına kötü bir iş gelenleri teselli maksadıyla söylenir.
  • Allah'a bin şükür/çok şükür : Şükür ifadesidir.
  • Allah'a emânet : Ayrılırken, uğurlarken söylenir.
  • Allah gecinden versin : Daha çok yaşasın demekdir.
  • Allah'a ısmarladık : Vedâlaşırken, ayrılırken söylenir.
  • Allahdan : İyi ki, ne mutlu ki, Allah'a şükürler olsun ki.
  • Allah'dan bulsun : Kendisine yapılan bir haksızlığa karşılık vermeyip, işi Allah'a havâle edenlerin sözüdür.
  • Allah'dan korkmaz : Kötü işler yapanlar, hayâsızca hareket edenler hakkında söylenir.
  • Allah ecir sabır versin : Cenâze sâhiblerine söylenir.
  • Allah'ın belâsı/cezâsı : Muzır, zâlim, müzic kişiler için söylenir.
  • Allah etmesin/göstermesin/korusun : Bir fenalıkdan korunmak maksadıyla söylenir.
  • Allah hayırlar versin : Hayır duâdır.
  • Allah ıslah etsin : Yanlış işler yapanlar hakkındad duâdır.
  • Allah izin verirse : İnşâallah anlamında kullanılır.
  • Allah kabûl etsin : İbâdetini tamamlayanlara söylenir.
  • Allah kısmet/nasîb ederse : İnşâallah anlamında kullanılır.
  • Allah kavuşturusun : Yolcu uğurlayanlara, gurbetde yakını olanlara söylenir.
  • Allah kerim : Bu da tevekkül ifâdesidir.
  • Allah mübârek etsin : Yeni bir ev, dükkan ya da iş sâhibi olanlara, evlenenlere tebrik maksadıyla söylenir.
  • Allah korusun/saklasın : Kazadan beladan Allah'a sığınmak için söylenir.
  • Allah rahatlık versin : Uykuya gidenlere söylenir.
  • Allah rahmet eylesin : Ölenler için söylenir.
  • Allah razı olsun : Bir iyilik gördüğümüzde söyleriz.
  • Allah selâmet versin : Hayır duadır.
  • Allah taksîrâtını affetsin : Ölenler için "Allah kusurlarını affetsin" anlamında duâdır.
  • Allahsız : Allah'a inanmayan yâhud da vicdansız kişiler için söylenir.
  • Allah şifâ versin : Hastalar için söylenir.
  • Allah vergisi : Doğuşdan gelen kâbiliyet.
  • Allah yapısı : İnsan elinden çıkmayan şeyler için kullanılır.
  • Allah yürü yâ kulum demiş : Fakirken zengin olanlar, şöhrete ve servete kavuşanlar için kullanılır. 
  • Allah ziyâde etsin : Yeme içme türünden bir ikrâma karşılık duâdır.
Bir de tamâmen Arapça olarak dilimize yerleşmiş olanlar var :
  • Lâilâheillallah : Kelime-i Tevhîd.
  • Bismillah : Besmele.
  • Elhamdülillah : Hamd ve şükür ifâdesi
  • Estağfirullah : İstiğfar, tevazu ifadesi olarak da söylenir.
  • İnşâallah : Bir vaadde bulunurken söylenir.
  • Mâşâallah : Bir güzellikle karşılaşıldığında söylenir.
  • Sübhânallah : Hârikulâde bir şeyle karşılaşıldığında söylenir.
  • Allahua'lem : Doğrusunu Allah bilir demekdir.

Ecdâdımızın irfânına bakınız ki, lisânımızı nasıl da güzelleştirmişler. Hem dillerini Allah'ın ismiyle süslemişler, hem gönüllerini muhabbetullah ile tenvîr eylemişler. Malum ya kişi sevdiğini çok zikreder. Onlar Allah'ı çok sevdiklerinden, her vesîle ile O'nun ismini zikreylemişler, her fırsatı ganîmet bilmişler, hattâ zikrullah için fırsat îcâd etmişler.

Her nefesde Allah âdın de müdâm
Allah âdıyla olur her iş tamâm

1 yorum: