Yok olan devletler niçin yıkıldı? Zillete düşen milletler niçin zelîl oldu? Bunların da sebebi aynı. İlme ve sanata kıymet vermedikleri için, âlimlere ve sanatkarlara iltifat etmedikleri için.
İlim Allah'ın sıfatıdır. Alîm O'dur, Hakîm O'dur. Kim ki Hakk'ın bu sıfatlarından hisse alır, azîz olur, yücelir, yükselir, hâkim olur, üstün olur. Sanat da Allah'ın sıfatıdır. Sâni'-i hakîkî O'dur. Hâlık O'dur, Bârî O'dur, Musavvir O'dur. Kim ki Hakk'ın bu sıfatlarından hisse alır, hürmete lâyık olur, takdîre şâyân olur.
İster târihe bakın ister mevcûd hâle, göreceksiniz ki, hangi devlet, ilme ve sanata kıymet veriyorsa, o devlet kuvvetlidir, güçlüdür, hâkimdir, hangi millet âlime ve sanatkâra iltifat ediyorsa, o millet refah ve saadet içindedir, zengindir, rahatdadır. Bunun aksine, hangi millet ilme kıymet vermiyor, âlime iltifat etmiyorsa, hangi devlet sanata ve sanatkara değer vermiyorsa, zelîl olmuşdur, hakîr olmuşdur, başkalarının hükmü altına girmişdir, perîşân olmuşdur.
İşte bu yüzden akıllı hükümdarlar ve hikmet ehli devlet adamları dâimâ âlimlere ve sanatkarlara kol kanat germiş, ilim ve sanat erbâbına geniş imkânlar sunarak ilmi ve sanatı teşvîk etmiş, âlimlere ve sanatkarlara hürmet göstermiş, onlara yüksek pâyeler vermişlerdir. Hattâ kendi milletlerinden olmayan yabancı âlimlere, yabancı sanatkarlara da kucak açmış, onları da sâhiblenmişlerdir. Devletlerini bu sûretle yüceltmişler, hükümranlıklarını bu şekilde genişletmişmişler, memleketlerini bu sâyede müreffeh hâle getirmişledir. Akılsız hükümdarlar ve beyinsiz idâreciler de bunun tam aksini yaparak, âlimleri küstürmüş, sanatkarları darıltmış, vasıflı insanları başka ülkelere kaptırmış ve böylece memleketlerini sefâlete, devletlerini de inkıraza sürüklemişlerdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder