Aceb Ne Gırre Olupsun Cihâna Ümmî Kemâl

NUTK-İ ŞERÎF

'Aceb ne gırre olupsun cihâna Ümmî Kemâl

Sakın ki değme kemâlin olur sonunda zevâl

Serâba susama yil koma nârı nûr sanma

Turâb ola sonu yâd eyle yanlış itme hayâl

Bu bî-vefâ vü fenâ dünyeden vefâ ummak

Zihî hamâkat u gaflet zihî hayâl-i muhâl

Ne geldiğine sevin ü ne gitdiğine yirin

Bu hîç nesne içün hatırında tutma melâl

Tenâ'umu ko ki nefse yiter kuru kursa

Harîr ü kemhâ niçündür kifâyet eylese şâl

Sen ey harâmî harâmı ne yirmeyüp yirsin

Ki ulular yimedi buldularsa dahi helâl

Çıkar fahr donunu key fakr donun geygil

Gelüp ölüm döşeğinde çıkarmadan gassâl

Şu Şâh-ı Bâkî'ye kul ol kim olmaya ma'zûl

Şu mâh-ı bedri gözet ki yok ana naks u zevâl

Kanâ'ati sana dâim san'at idinegör

Diler isen ki bulasın bekâ hazîne-i mâl

 Cihâd-ı ekbere kasdın var ise ey dervîş

Hemîşe nefsin ile kılıgör gazâ vü kıtâl

'Aceb 'adûların içün ne çok dürüşürsün

Çü sana dost değildir bu mâl u ehl-i 'ayâl

Özün sinekden alu yazuğun cebelden ulu

Yiter götür kaderinden ağır yükü ey hamâl

Çü kendü nefsin itinden zebûn u 'âcizsin

Ṭap eyle da'vâyı Afrâsiyâb u Rüstem-i Zâl

Dükeli fi'lini her kavline muvâfık kıl

Nifâk olur eğer olmazsa kâl ile hoş-hâl

Eger bilün vâr ise imdi kıyl u kâli unut

Niçe niçe bu kuru kıyl u kâl u bahs u cidâl

Niçe niçe bu gurûr u sürûr u fısk u fücûr

Ya niçe 'afv ola sehv ü hatâ vü cürm ü vebâl

Niçe niçe hased ü hırs u kedd ü buhl u tama'

Ya niçe bir garaz u kibr ü cevr ü zulm ü dalâl

Niçe niçe bu nifâk u riyâ vü sum'a vü zerk

Ya niçe setr olısar gadr u mekr ü fitne vü âl

Elin bir eyü 'amel kılmadın Hakk'a lâyık

Dilin satar anı bâzâr içinde çün dellâl

Sen ey gönül diler isen ki bulasın bir hâl

Bu nakş-ı sûrete kalma vü gözleme kıyl kâl

Ne yol varabilesin çün muhabbet-i dünyâ

Ayağ u boynuna olmuş selâsil-i ağlâl

Ḳısaldığınca bu 'ömrün uzandı tûl-i emel

Karardı gönlüñ ü bütün ağardı saç u sakal

Basıldı nefsine cânın tenini semirtdin

Tükendi kalmadı hayrın çoğaldı sû-i hısâl

Çü rızk u 'ömr ü nefes tükene dahi artmaz

Ḳaçan ki irişe virmez ecel kişiye mecâl

Niçe cevâb idisersin hisâbın it irden

Sininde her nefesinden kılarlar ise suâl

Ger âhir uçmağa uçmağa varışa hevesin

Salât u savmı dün ü gün idinegör per ü bâl

Bize bu havf u hatarlar yirinde ne gülmek 

Çü bilmeziz ki son ucu neye irer ahvâl

Ola bu dünyede balsız belâ vü arı delim

Velâkin olmaya hîç arısız belâsız bal

Çamurlu göller içinde bulunmaz ey bahrî 

Cevâhir ister isen gel ulu denizlere dal

Yüzüm şol 'âşık u sâdıkların ayağı tozu

Ki yoldan ıramaz anları hubb-ı hüsn ü cemâl

Bu nakşı sevme o nakkâşı bulmak ister isen 

Gözetme ağ u kara gök saru yeşil kızıl al

Egerçi Sâni'i sun' ile bildi bilenler

Velâkin sâliki eğler ta'aşşuk u leb ü hâl

Şuna ki lutf-ı cemâlî tûş oldu kıldı 'azîz 

Zelîl kıldı kime kim yetişdi kahr-ı celâl

Niçelerin kılar ol lutfu dâl boyun elif 

Niçelerin kılar ol kahrı elif boyun dâl

Geçirmedin dahi bir sâ'atini tâ'at ile

Ki geçdi bunca şeb ü rûz u hafta vü meh ü sâl

Meğer gurâb u kilâb ola tâlib-i murdâr

Ne hâcet ehl-i temîz âdemîye cîfe vü yâl

Gice seher kıluban hayr ile seherde mürîd 

Murâdı yüzüne bakmak zihî mübârek-fâl

Velî bayağı velî kaht-ı i'tikâd oldu

Sen i'itikâd ile gel dime oldu kaht-ı ricâl

Tohum biter mi katı taş u şûr yirlerde 

Yâhud sınuk kap içinde durur mu âb-ı zülâl

İki cihân hevesinden kesilgil Ümmî Kemâl 

Diler isen ki bulasın o yire kurb u visâl

Bu ḳamu 'âşık u ma'şûk 'aşkına müştâk 

Zihî letâfet-i hüsn-i cemâle Celle Celâl

Mefâ'ilün fe'ilâtün mafâ'ilün fe'ilât

Her işde fâ'il-i muhtâr Hakk'dır ol Fa''âl

Kemâl Ümmî

Kuddise Sırruh